Во Мала сала на Нишкиот културен центар, в среда, на 17 септември 2025 година, од 19 часот, ќе се одржи Вечер на македонски филм. Публиката ќе има можност да ја погледне дигитализираната и рестиурирана верзија на филмот „Мис Стоун“ (1958), едно од најпознатите остварувања на кинематографијата на поранешна Југославија.
Филмот во режија на Жика Митровиќ го прикажува вистинскиот настан од почетокот на 20. век, познат како аферата Мис Стоун, која го прикажува киднапирањето на американската мисионерка Елен Марија Стоун од страна на македонските револуционери, со цел собирање откупнина за финансирање на борбата против Отоманското Царство. Во главните улоги настапуваат Олга Спиридоновиќ, Илија Милчин, Петре Прличко, Марија Точиноски и Илија Џавалековски.
Настанот го организираат Нишкиот културен центар и здружението на Македонци „Вардар“ Ниш, а влезот е слободен. Организаторите ги повикуваат граѓаните да присуствуваат на проекцијата и да се потсетат на еден од значајните филмски класици на регионот.
Денови на македонската култура во Ниш 2025
Вечерта на македонскиот филм е завршница на Деновите на македонската култура, кои на 2 септември свечено беа отворени со изложба на сликарот и ликовниот критичар Гоцет Божурски од Куманово.
Оваа манифестација се одржува дванаесетти пат по ред, во организација на Здружението на Македонци во „Вардар“ Ниш, и со неа, како што сами истакнуваат, не се одбележува само 8 септември, Денот на државноста на Македонија, туку се унапредува и културната размена и се слават добрососедските односи меѓу двата народа и држави.
„Станува збор за уникатна манифестација каква што не постои јужно од Белград. Ние го претставуваме и творештвото на припадниците на македонската национална заедница во Србија, но и на уметници од Македонија, придонесуваме за воспоставување нови и одржување на постоечките контакти меѓу двете уметнички сцени, како и за унапредување на добрите, одличните односи меѓу македонскиот и српскиот народ и нашите две држави“, вели претседателот на Здружението на Македонци „Вардар“ Ниш, Благе Петрушевски.
Уште една прекрасна вечер во рамките на Деновите на Македонската култура во Ниш, се одржа на малата сцена на Народниот театар Ниш, на 11 септември, во организација на Здружението на Македонци „Вардар“ Ниш, кога публиката уживашее во концерт на македонски народни игри, песни и обичаи што ни ги претстави фолклорната група на Академијата Евроарт од Штип. Салата беше полна, атмосферата весела, публиката воодушевена! На крајот, беа разменети подароци во знак на пријателство, а вечерта заврши со заедничко танцување, прво на песната „Македонско девојче“, а потоа уште неколку.
Концертот го подржа Градската општина Медијана. Со лично присуство на претставниците на Градските општини Медијана и Пантелеј и бројни здруженија овој прекрасен настан беше уште попосебен.
Ден подоцна, на 12 септембри се одржа Книжевно – уметничката вечер, во салата на Градската општина Медијана, пак во организација на Здружението на Македонци ,,Вардар“ Ниш, претставувано од Благе Петрушевски. На вечерта беа претставени – изданијата на издавачката дејност на Академија Еуроарт, од Штип, облековни елементи на оригинални македонски носии од колекцијата на Академија Еуроарт од Штип стари 200 години, се рецитираше, интерпретираше, пееше и свиреше! Програмата ја осмисли и ја модерираше проектна раководителка, проф. д-р Милена Ристова Михајловска, која направи рецензентски и панорамски осврт кон македонската литература.
По прекрасниот концерт на Македонска народна музика и литературно-уметничката вечер, во друштво на драги гости – членови на Академијата Еуроарт од Штип – уживавме во обиколка на културните и историските знаменитости на Ниш. Исто така, имавме чест да бидеме примени од раководството на Градската општина Медијана, ги посетивме просториите на нашето здружение на Македонци „Вардар“ Ниш – организаторот на настанот, а за време на паузата, како вистински пријатели, споделивме моменти со кафе.
Благодарност до сите што со своето присуство и поддршка ги направија овие денови посветени на зачувувањето и негувањето на Македонската култура во Ниш поубави, бидејќи културата е најубава кога ја споделуваме заедно, вели претседателот на Здружението на Македонци „Вардар“ Ниш, Благе Петрушевски.!
Veče makedonskog filma u NKC-u: Projekcija klasika „Mis Ston”
U Maloj sali Niškog kulturnog centra, u sredu, 17. septembra 2025. godine, od 19 sati biće održano Veče makedonskog filma. Publika će imati priliku da pogleda digitalizovanu i restaurisanu verziju filma „Mis Ston” (1958), jednog od najpoznatijih ostvarenja kinematografije bivše Jugoslavije.
Film u režiji Žike Mitrovića donosi istinitu priču iz početka 20. veka, poznatu kao afera Mis Ston, koja prikazuje kako su makedonski revolucionari oteli američku misionarku Elen Mariju Ston, kako bi prikupljenom otkupninom finansirali borbu protiv Osmanskog carstva. U glavnim ulogama nastupaju Olga Spiridonović, Ilija Milčin, Petre Prličko, Marija Točinoski i Ilija Džavalekovski.
Događaj organizuju Niški kulturni centar i udruženje Makedonaca „Vardar”, a ulaz je slobodan. Organizatori pozivaju građane da prisustvuju projekciji i podsete se jednog od značajnih filmskih klasika regiona.
Dani makedonske kulture u Nišu
Veče makedonskog filma završnica je Dana makedonske kulture koji su 2. septembra svečano otvoreni izložbom slikara i likovnog kritičara Goceta Božurskog iz Kumanova.
Ova manifestacija održava se 12.put za redom u organizaciji Udruženja Makedonaca u Nišu, „Vardar“ i njom se, kako sami naglašavaju, ne samo obeležava 8. septembar, Dan državnosti Makedonije, već i unapređuje kulturna razmena i slave dobrosusedski odnosi dveju naroda i država.
Reč je o jedinstvenoj manifestaciji kakva ne postoji južno od Beograda.
Mi predstavljamo i stvaralaštvo pripadnika makedonske nacionalne manjine u Srbiji, ali i umetnika iz Makedonije, doprinosimo da se uspostave novi i održe postojeći kontakti između dve umetničke scene, kao i unapređenju dobrih, odličnih odnosa između makedonskog naroda i srpskog naroda i naše dve države, kaže predsednik Udruženja Makedonaca „Vardar“ Niš, Blage Petruševski.
Udruženje građana makedonske nacionalne manjine Nišavskog okruga „Vardar“ Niš postoji i radi 23 godine. Svih tih godina članovi Vardara su nastojali da predstave makedonsku kulturu i tradiciju, radili su na unapređenju kulturne i međunacionalne saradnje, bavili se humanitarnim radom, promovisali dobrosusedsku saradnju…
Ja se nadam da smo u tome uspeli jer nas i u Nišu i u Srbiji prepoznaju kao udruženja za lepo raspoloženje, pozivaju nas na svoje kulturne i humanitarne događaje, kaže Petruševski.
Još jedno divno veče u okviru Dana makedonske kulture u Nišu, održano je na maloj sceni Narodnog pozorišta Niš, 11. septembra, u organizaciji Udruženja Makedonaca „Vardar“ Niš, kada je publika uživala u koncertu makedonskih narodnih igara, pesama i običaja koje nam je predstavila folklorna grupa Akademije Evroart iz Štipa. Sala je bila puna, atmosfera vesela, publika oduševljena! Na kraju su razmenjeni pokloni u znak prijateljstva, a veče je završeno zajedničkim plesom, prvo uz pesmu „Makedonsko devojče“, a zatim i još nekoliko.
Koncert je podržala Gradska opština Medijana. Uz lično prisustvo predstavnika gradskih opština Medijana i Pantelej i brojnih udruženja, ovaj divan događaj je bio još posebniji.
Dan kasnije, 12. septembra, u sali Gradske opštine Medijana održano je Književno-umetničko veče, ponovo u organizaciji Udruženja Makedonaca „Vardar“ Niš, koje je predstavljao Blage Petruševski.
Na večeri su predstavljene publikacije izdavačke delatnosti Evroart akademije iz Štipa, elementi odeće originalnih makedonskih nošnji iz kolekcije Evroart akademije iz Štipa, koje su stare 200 godina i recitovalo se, interpretiralo, pevalo i sviralo!
Program je osmislila i moderirala rukovodilac projekta, prof. dr Milena Ristova Mihajlovska, koja je napravila panoramski pregled makedonske književnosti.
Nakon divnog koncerta makedonske narodne muzike i književno-umetničke večeri, u društvu dragih gostiju – članova Evroart akademije iz Štipa – uživali smo u obilasku kulturno-istorijskih znamenitosti Niša.
Takođe smo imali čast da nas primi rukovodstvo Gradske opštine Medijana, posetili smo prostorije našeg Udruženja Makedonaca „Vardar“ Niš – organizatora događaja, a tokom pauze, kao pravi prijatelji, podelili smo trenutke uz kafu. Zahvalnost svima koji su svojim prisustvom i podrškom učinili ove dane posvećene očuvanju i negovanju makedonske kulture u Nišu lepšim, jer je kultura najlepša kada je delimo zajedno, naglašava Petruševski.
