Аманет за потомство – Македонска виделина, Виножито и Видело

Македонската заедница во Србија, па дури и во Ниш, има три списанија што се издаваат во Србија. Станува збор за два месечни списанија, информативниот магазин „Македонска виделина“ и списанието за деца „Sуница“ , како и книжевното списание „Видело“, кое се издава на секои три месеци.

Издавач е Новинско издавачката установа „Македонски информативен и издавачки центар“, Панчево  ( НИУ МИИЦ). Главен и одговорен уредник е Озрен Симјановски од Суботица, а од четворицата членови на уредничкиот одбор, еден е од Здружението на Македонците „Вардар“ од Ниш, Благоје Илијевски.

Известуваме за сè што е актуелно и во Србија и во Македонија, било да е тоа политика, економија, култура, општество, како и работата и активностите на околу триесет здруженија на Македонци во Србија. Имаше и неколку текстови за епидемијата и вирусот ковид-19, меѓу нив и интервју со македонски експерт, др. Петар Пауновиќ. Печатен е исклучиво на македонски јазик, вели Илијевски.

Од секој број на списанието „Македонска виделина“, два примерока одат во Народната библиотека „Стеван Сремац“ во Ниш, така што секој што е заинтересиран може таму да ги најде и прочита.

Во последниот број од Ниш беа објавени три текста – за одбележување на Деновите на македонската култура во Ниш, за учеството на манифестацијата „Најдобра зимница“ во Ниш организирана од Здружението на угостителски и  туристички пратеници од Ниш и за одбележување на Денот на востанието на Република Северна Македонија во Втората светска војна, 11. октомври.

Македонците во Ниш велат дека се особено горди на своите списанија.

На тој начин, потврдуваме дека македонската заедница живее во Ниш и Србија, дека е активна, дека работи на зачувување на својот идентитет, а една од карактеристиките на секој народ  е јазикот на кој зборува и писмото што го пишува. Така им оставаме наследство на нашите потомци за да можат да продолжат да го зачувуваат идентитетот на македонската заедница во Србија. Едно е да се слушне зборот, и за жал, во Ниш, па дури и во Србија, има многу мал број медиуми кои имаат емисии на македонски јазик, а има и мал број печатени медиуми. Така да на секој граѓанин на македонското национално малцинство му е мерак кога ќе види вакво списание. Ние им го покажуваме на соседите, роднините, пријателите. … Јас го чувам секој број, а штотуку излезе бројот  165, вели Благе Петрушевски. Центарот преведува и од македонски на српски јазик и обратно. Минатата година, тој беше една од најуспешните издавачки куќи во Србија во таа област – околу 120 наслови беа преведени и печатени на двата јазика. Понекогаш и двојазично. Тоа се главно македонски творци кои живеат и работат во Република Србија, но и писатели од српска и други националности кои се преведени на македонски јазик, додава член на уредничкиот одбор, Илијевски.

„Видело“, списание за книжевност, култура и уметност, содржи сериозни анализи на познати научни и уметнички творци на актуелните јазични, книжевни и теми поврзани со современото издаваштво.

Кога станува збор за списанието за деца Sуница, тоа се занимава со теми главно за деца од предучилишна и училишна возраст. Во последниот број беа објавени пократки текстови за историјата, традицијата, великаните на македонската култура, географија…

Особено е интересно што децата можат да читаат во секое издание што пишуваат нивните врсници, а исто така да видат како другите деца сликаат и цртаат. Тука е и делот за забава, како што се македонските народни гатанки, но и народната хумористична поезија, вели Илијевски.

Сите три списанија беа промовирани низ цела Србија.

Првата промоција на „Македонска виделина“ беше во Собранието на Војводина во 2007. година, а истата година и во Ниш со помош на Градската општина Медијана и во присуство на тогашниот амбасадор на Република Македонија во Белград, Виктор Димовски. Подоцна, оваа списание беше промовирано и во Народната библиотека.

Сите три списанија се издаваат во многу квалитетен формат, во околу 1.200 примероци, со помош на Извршниот совет на АП Војводина и Министерството за култура на Република Србија.

Од октомври 2020. година, започна издавањето на списанието за млади МАКЕДОН, наменето за млади од средношколската до факултетската возраст.

Проектниот магазин „Алка“ се објавува на македонски, српски и ромски јазик. Сè започна благодарение на ангажманот на Борче Величковски, претседател на Националниот совет на македонското национално малцинство во Србија, во Координацијата на националните совети, каде што претседавачот се менува секоја година.

Кога бев претседател на Координацијата во 2012 година, дознав дека Ромите имаат проблем со издавањето на своето списание „ТHEM“. Потоа разговарав со претседателот на нивниот Национален совет и бидејќи тие немаат своја издавачка куќа, сакавме да им излеземе во пресрет. Тоа е солидарност на националните заедници на дело.  Наше е комплетно издание, но тие ни даваат превод на ромски јазик, вели Величковски.

Тој додава дека целта била да се промовира мултикултурализмот, па затоа било одлучено во списанието да се вклучи и превод на српски јазик.

Рековме: Нека оди и јазикот на мнозинскиот народ! И така, се издава на три јазици, вели Борче Величковски.

Amanet za potomstvo – Makedonska videlina, Duga i Videlo

Makedonska zajednica u Srbiji, pa i u Nišu, ima tri časopisa koja se izdaju u Srbiji. Reč je o dva mesečnika, informativnom glasilu “Makedonska videlina”  i časopisu za decu “Zunica” (Duga), kao i književnom časopisiu “Videlo” koje izlazi svaka tri meseca.

Izdavač je Novinsko-izdavačka ustanova  „Makedonski informativni I izdavačku centar “ Pančevo (NIU MIIC). Glavni I odgovorni urednik i direktor je Ozren Simjanovski iz Subotice, a od četiri člana redakcije, jedan je iz Udruženja Makedonaca “Vardar” iz Niša, Blagoje Ilijevski.

Izveštavamo o svemu onome što je aktuelno i u Srbiji i u Makedoniji, bilo da je reč o politici, ekonomiji, kulturi, društvu, kao i o radu i aktivnostima tridesetak udruženja Makedonaca u Srbiji. Bilo je I nekoliko tekstova o epidemiji i virusu covid-19, među njima i intervju sa makedonskim stručnjakom dr Petrom Paunovićem. Štampa se isključivo na makedonskom jeziku, kaže Ilijevski.

Od svakog broja časopisa “Makedonska Videlina”, po dva primerka idu u Narodnu biblioteku Stevan Sremac u Nišu, tako da ih svako ko je zainteresovan može tamo naći i pročitati.

U jednom od poslednjih brojeva iz Niša su objavljena tri teksta – o obležavanju Dana makedonske kulture u Nišu, o učešću na manifestacii “Naj-zimnica” u Nišu u organizaciji udruženja ugostiteljskih i turističkih poslenika Niša i o obeležavanju Dana ustanka Republike Severne Makedonije u Drugom svetskom ratu, 11.oktobra.

Makedonci u Nišu kažu da su posebno ponosni na svoje časopise.

Na taj način potvrđujemo da makedonska zajednica živi u Nišu i Srbiji, da je aktivna, da radi na očuvanju svog identiteta, a jedno od obeležja svakog naroda je i jezik kojim govori i pismo kojem piše. Mi tako svom potomstvu ostavljamo amanet da i oni nastave očuvanje identiteta makedonske zajednice u Srbiji. Jedno je čuti reč, a nažalost, u Nišu, pa i u Srbiji, ima vrlo mali broj medija koje imaju emisije na makedonskom jeziku, a i mali je broj štampanih medija. Tako da svakom građaninu makedonske nacionalne manjine bude merak kad vidi ovakav časopis. Mi ga pokazujemo komšijama, rođacima, prijateljima. … Ja čuvam svaki broj, a upravo je izašao 165, kaže Blage Petruševski.

Centar se bavi i prevođenjem sa makedonskog na srpski i obrnuto i prošle godine bio je jedan od najuspešnijih izdavačkih kuća u Srbiji u toj oblasti – prevedeno je oko 120 naslova i štampano na oba jezika. Neki put i dvojezično. Reč je uglavnom o makedonskim stvaraocima koji žive i rade u Republici Srbiji, ali i pisaca srpske i drugih nacionalnosti koji se prevode na makedonski jezik, dodaje član redakcije Ilijevski.

U “Videlu”, časopisu o književnost, kulturi i umetnosti, se nađu ozbiljne analize poznatih naučnih i umetničkih stvaralaca o aktuelnim jezičkim, književnim i temama vezanim za savremeno izadavaštvo.

Kada je reč o časopisu za decu  Zunica, on se bavi temama uglavnom za predškolsku I školsku decu. U poslednjem broju su tako objavljeni kraći tekstovi o istoriji, tradiciji, velikanima makedonske kulture, geografiji…

Posebno je interesantno to što deca mogu da u svakom broju pročitaju ono što pišu njihovi vršnjaci, a i da vide kako druga deca slikaju i crtaju. Postoji i deo za zabavu, kao na primer makedonske narodne zagonetke , ali i narodna šaljiva poezija, kaže Ilijevski

Sva tri časopisa promovisana su širom Srbije.

Prva promocija “Makedonske videline” bila je u Skupštini Vojvodine 2007, a iste te godine i u Nišu uz pomoć Gradske opštine Medijane i u prisustvu tadašnjeg ambasadora Republike Makedonije u Beogradu, Viktora Dimovskog. Kasnije je ovaj časopis promovisan i u Narodnoj biblioteci.

Sva tri časopisa izdaju se u vrlo kvalitetnom formatu, u oko 1.200 primeraka,i to uz pomoć Izvršnog saveta AP Vojvodina i Ministarstva kulture Republike Srbije.

Od oktobra 2020.počelo je I izdavanje časopisa za omladinu MAKEDON ,namenjenog omladini od srednjoškolskog do fakultetskog uzrasta.

Projektno izlazi i časopis “Alka” na makedonskom, srpskom i romskom jeziku.  Sve je počelo zahvaljujući angažmanu Borča Veličkovskog, predsednika Nacionalnog saveta makedonske nacionalne manjine u Srbiji, u Koordinaciji nacionalnih saveta, gde se svake godine menja predsedavajući.

Kada sam 2012.godine bio predsedavajući Koordinacije, došao sam do saznanja da Romi imaju problem sa izdavanjem svog časopisa “THEM”. Tada sam razgovarao sa predsednikom njihovog  Nacionalnog Saveta i pošto nemaju svoju izdavačku kuću, hteli smo da im izađemo u susret. To je solidarnost nacionalnih zajednica na delu. Naše je kompletno izdanje, ali oni nam daju prevod na Romski jezik, kaže Veličkovski.

Dodaje da je cilj bio promocija multikulturalizma, pa je odlučeno da u časopis uđe I srpski prevod.

Rekli smo: Nek ide o jezik većinskog naroda! I tako da se to izdaje tzrojezično, kaže  Borče Veličkovski.

Ovaj projekat sufinansiran je sredstvima Ministarstva kulture i informisanja. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.