Издаваштво на македонски јазик во Србија: Традиција, предизвици и идни планови/izdavaštvoMakedoncimakedonska nacionalna manjinaMakedonski informativni i izdavački centarNacionalni Savet makedonske nacionalne manjine u Srbiji

Издаваштво на македонски јазик во Србија: Традиција, предизвици и идни планови

Издаваштвото на македонски јазик во Србија зазема важно место во зачувувањето на културниот идентитет и јазикот на македонската заедница. Еден од клучните носители на оваа активност е Новинско-издавачката установа „Македонски информативен и издавачки центар“, чиј основач е Националниот совет на македонската национална заедница.

Конкурси и културни активности

Оваа установа веќе со години организира различни конкурси што ја промовираат македонската култура и јазик. Конкурсот „Македонско сонце“ трае веќе шест години и ги поттикнува луѓето преку фотографии, раскази и патописи да ги споделат своите искуства од Македонија.

„Оваа година повторно го распишавме конкурсот ‘Македонско сонце’. Тоа е, во суштина, една активност што е многу проследена – сите патувања, фотографии, убави приказни. Може да биде многу неформално – сè што луѓето убаво доживеале во Македонија може да конкурираат и да се пријават во нашата установа,“ вели Озрен Симјановски, директор на НИУ „Македонски информативен и издавачки центар“.

Покрај тоа, воспоставени се и конкурс по повод Денот на вљубените, кој вклучува пишани творби, фотографии и видео-записи за љубовта, како и конкурс во чест на Светскиот ден на мајчиниот јазик, кој го нагласува значењето на зачувувањето и негувањето на македонскиот јазик во Србија.

„Едниот е по повод Денот на вљубените, кој траеше во текот на целиот февруари. Конкурс за љубовта воопшто – може и пишан збор, но и фотографија и видео-запис. И уште еден кој се организира по повод Светскиот ден на мајчиниот јазик. Тоа е третиот конкурс што го распишавме, а кој е малку тематски во однос на значајниот датум,“ додава Симјановски.

Издавачки проекти

Меѓу позначајните издавачки потфати е „Речник на македонските глаголи“ од авторот проф. д-р Жарко Бошњаковиќ, кој се користи на универзитетите во Белград, Нови Сад и Ниш. Овој учебник е важен ресурс за студентите по македонистика, а во моментов е во подготовка и неговото продолжение под наслов „Морфологија на глаголите“.

„Минатата година го имавме можеби најзначајното дело што нашата куќа досега го има направено – ‘Речник на македонските глаголи’. Тоа е учебник што се користи како помошно средство на универзитетите во Белград и Нови Сад, мислам и во Ниш. Сега подготвуваме продолжение. Планираме да ја завршиме ‘Морфологија на глаголите’ – вториот дел, бидејќи овој учебник се користи на Филолошкиот факултет во Нови Сад, но и во Белград. Се надевам дека ќе успееме да го завршиме до крајот на годината, бидејќи тоа е еден од капиталните проекти што се многу значајни за нас,“ истакнува Симјановски.

Кога станува збор за енциклопедија за значајните Македонци во Србија, која би опфатила личности што оставиле трага во Србија и пошироко, тоа е многу амбициозен проект, а понатамошните чекори ќе зависат од обезбедувањето финансиски средства, велат од НИЦ „Македонски информативен и издавачки центар“.

„Во смисла да како едно фундаментално дело ги обедини сите значајни Македонци што ја обележале историјата – такво нешто сè уште немаме направено, но тоа не значи дека нема да го направиме во иднина. На добар пат сме, бидејќи уште минатата година беше издадена книга за значајните Македонци од Белград,“ додава тој.

Идни планови и предизвици

Пред Националниот совет и издавачкиот центар стои голем предизвик во пронаоѓањето соодветни извори на финансирање за реализација на капитални проекти. Еден од плановите е и изработка на каталог на македонските сликари во Србија, кој би бил резултат на соработка со Здружението на ликовни уметници на Србија.

„Минатата година, одбележувајќи го јубилејот од 20 години на Националниот совет, почнавме со собирање податоци за значајните Македонци, пред сè во Белград. Всушност, започнавме соработка со Здружението на ликовни уметници на Србија и тие треба да ни ги достават сите податоци за македонските сликари што се членови на здружението. Планираме, ако не до крајот на оваа година, тогаш следната година, да направиме каталог со сите македонски сликари што живееле и живеат во Србија,“ вели Зорица Митровиќ, претседателка на Националниот совет на Македонците во Србија.

Покрај тоа, се планира и организирање на изложба посветена на овие уметници.

„Исто така, планот е да направиме една заедничка изложба. Се надеваме дека и со другите институции ќе дојдеме до податоци за да направиме своја база на податоци,“ додава Митровиќ.

Македонското издаваштво во Србија има долга традиција и силен потенцијал за понатамошен развој. Преку издавачки проекти, конкурси и културни иницијативи, се настојува македонскиот јазик и култура да се зачуваат и дополнително да се афирмираат, со што се придонесува за богатството на културната сцена во Србија.

Izdavaštvo na makedonskom jeziku u Srbiji: Tradicija, izazovi i budući planovi

Izdavaštvo na makedonskom jeziku u Srbiji zauzima važno mesto u očuvanju kulturnog identiteta i jezika makedonske zajednice. Jedan od ključnih nosilaca ove aktivnosti je Novinsko-izdavačka ustanova „Makedonski informativni i izdavački centar“, čiji je osnivač Nacionalni savet makedonske nacionalne manjine.

Konkursi i kulturne aktivnosti

Ova ustanova već godinama organizuje različite konkurse koji promovišu makedonsku kulturu i jezik. Konkurs „Makedonsko sonce“ traje već šest godina i podstiče ljude da kroz fotografije, priče i putopise dele svoja iskustva iz Makedonije.

„Ove godine smo ponovo raspisali konkurs ‘Makedonsko sonce’. To je u suštini jedna aktivnost koja je vrlo ispraćena – sva putovanja, fotografije, lepe priče. Može biti vrlo neformalno – sve što ljudi lepo dožive u Makedoniji mogu da konkurišu i da se jave našoj ustanovi,“ kaže Ozren Simjanovski, direktor NIU „Makedonski informativni i izdavački centar“.

Pored toga, ustanovljeni su i konkurs povodom Dana zaljubljenih, koji uključuje pisane radove, fotografije i video-zapise o ljubavi, kao i konkurs u čast Svetskog dana maternjeg jezika, koji naglašava značaj očuvanja i negovanja makedonskog jezika u Srbiji.

„Jedan je povodom Dana zaljubljenih, koji je bio tokom celog februara. Konkurs o ljubavi uopšte – može i pisana reč, ali i fotografija i video zapis. I još jedan koji se organizuje povodom Svetskog dana maternjeg jezika. To je treći konkurs koji smo raspisali, a koji je malo tematski u odnosu na značajan datum,“ dodaje Simjanovski.

Izdavački projekti

Među značajnijim izdavačkim poduhvatima je rečnik makedonskih glagola“Rečnik makedonskih glagola” autora prof. dr Žarka Bošnjakovića, koji se koristi na univerzitetima u Beogradu, Novom Sadu i Nišu. Ovaj udžbenik je važan resurs za studente makedonistike, a trenutno je u pripremi i nastavak pod nazivom „Morfologija glagola“.

„Mi smo imali prošle godine možda najznačajnije delo koje je naša kuća do sada uradila – Rečnik makedonskih glagola. To je udžbenik koji se koristi kao pomoćno sredstvo na univerzitetima u Beogradu i Novom Sadu, mislim i u Nišu. Sada spremamo i nastavak. Planiramo da odradimo tu Morfologiju glagola – drugi deo, pošto se ovaj udžbenik koristi na Filološkom fakultetu u Novom Sadu, ali i u Beogradu. Nadam se da ćemo to uspeti da završimo do kraja godine, jer je to jedan od kapitalnih projekata veoma značajnih za nas,“ ističe Simjanovski.

Kada je reč o nekoj enciklopediji znamenitih Makedonaca u Srbiji, koji bi obuhvatio ličnosti koje su ostavile trag u Srbiji i šire, to je vrlo ambiciozan projekat, a dalji koraci zavisiće od obezbeđivanja finansijskih sredstava, kažu u NIC „Makedonski informativni i izdavački centar“.

„U smislu da kao jedno fundamentalno delo objedini sve znamenite Makedonce koji su obeležili istoriju – tako nešto još uvek nismo uradili, što ne znači da nećemo u budućnosti. Na dobrom smo tragu, jer je još prošle godine izdata knjiga o znamenitim Makedoncima Beograda,“ dodaje on.

Planovi i izazovi

Pred Nacionalnim savetom i izdavačkim centrom stoji veliki izazov u pronalaženju adekvatnih izvora finansiranja za realizaciju kapitalnih projekata. Jedan od planova je i izrada kataloga makedonskih slikara u Srbiji, koji bi bio rezultat saradnje sa Udruženjem likovnih umetnika Srbije.

„Prošle godine, obeležavajući jubilej od 20 godina Nacionalnog saveta, počeli smo sa prikupljanjem podataka o znamenitim Makedoncima, pre svega u Beogradu. Zapravo, započeli smo saradnju sa Udruženjem likovnih umetnika Srbije i oni treba da nam dostave sve podatke o makedonskim slikarima koji su članovi udruženja. Planiramo, ako ne do kraja ove godine, onda sledeće godine, da napravimo katalog sa svim makedonskim slikarima koji su živeli i žive u Srbiji,“ kaže Zorica Mitrović, predsednica Nacionalnog saveta Makedonaca u Srbiji.

Pored toga, planira se organizacija izložbe posvećene ovim umetnicima.

„Takođe, plan je da napravimo jednu zajedničku izložbu. Nadamo se da ćemo i sa drugim institucijama doći do podataka kako bismo napravili svoju bazu podataka,“ dodaje Mitrović.

Makedonsko izdavaštvo u Srbiji ima dugu tradiciju i snažan potencijal za dalji razvoj. Kroz izdavačke projekte, konkurse i kulturne inicijative, nastoji se da se makedonski jezik i kultura očuvaju i dodatno afirmišu, čime se doprinosi bogatstvu kulturne scene u Srbiji.