Македонци во Ниш: Историско влијание и современа улога/ Makedonci u Nišu: Istorijski uticaj i savremena uloga
Македонци во Ниш: Историско влијание и современа улога
Градот Ниш низ историјата бил место на средба на различни култури, а македонската заедница оставила значаен траг во неговиот развој. Македонците придонеле во архитектурата, културата и општествениот живот на градот, што денес е видливо во урбаната пејзажа и институционалните врски.
Архитектонски печат
Еден од најупечатливите примери на македонското влијание во архитектурата на Ниш е Соборната црква „Силазокот на Светиот Дух на апостолите“, која ја изградил познатиот македонски градител Андреја Дамјанов 1872 година. Покрај тоа, македонските градители учествувале во уредувањето на Нишавскиот кеј, што допринело за поубав изглед на брегот на реката. Фирмата „Маврово“ од Скопје била еден од главните изведувачи на работите, што значително придонесло за изгледот на модерниот Ниш.
Македонците во урбаниот простор на Ниш
Ниш има околу 900 улици, а 27 од нив носат имиња поврзани со Македонија. Ова вклучува улици како што се Битолска, Вардарска, Гостиварска, Кумановска, Охридска, Скопјанска и Штипска, кои се именувани по македонските градови, планини, реки и историски личности. Покрај тоа, во близина на центарот на градот се наоѓа кварт познат како „Кичево“, кој го добил името по продавницата на „Ангропромет“.
Културен и јазичен придонес
Во Ниш живеат околу 1.000 Македонци, а нивната заедница е организирана преку Здружението „Вардар“, кое активно работи на зачувување на македонската традиција и култура. Филозофскиот факултет во Ниш има Лектор за македонски јазик, кој беше воведен 1987 година и им овозможува на студентите да го изучуваат македонскиот јазик и култура. Ова е значаен чекор во неговањето на блиските врски помеѓу двата народа.
Историски врски и братимувања
Три нишки општини се братимени со градови во Северна Македонија:
• Градска општина Медијана е братимена со Охрид,
• Градска општина Пантелеј со Кавадарци,
• Градска општина Палилула со Аеродром во Скопје.
Речиси две децении, Економското училиште од Ниш и СОУ „Перо Наков“ од Куманово се во исклучителна соработка. Соработката започна во 2007 година. Оттогаш училишните делегации организираат возвратни посети на ученици и наставници по повод Денот на училиштето во една или друга установа, но и во други соодветни прилики.
Овие врски олеснуваат културна и економска соработка помеѓу градовите и овозможуваат организирање на заеднички настани.
Македонците во спортот
Една од интересните личности во историјата на нишкиот спорт е Љубомир Јаковљевиќ „Маки“, познатиот фудбалер на ФК „Синџелиќ“. Негов споменик, поставен во паркот „7. јули“, потсетува на придонесот на македонската заедница во нишкиот спорт.
Милан Димовски кариерата како фудбалер ја започна во Раднички од Ниш во 1982 година a настапуваше и за Тимок од Зајечар, Бор, Железничар од Ниш, а по завршувањето на играчката кариера како тренер работeше и во Раднички, Синѓелиќ и Житораѓе.
Македонски печат во историјата на Ниш
Македонците низ историјата дале значаен придонес во Ниш, оставувајќи трага во неговата култура и архитектура. Нивната заедница продолжува да игра важна улога во животот на градот, што сведочи за трајното пријателство и заедничката наследство на српскиот и македонскиот народ. Било преку урбанистички симболи, образовни програми или спортски успеси, Македонците во Ниш претставуваат важен дел од историскиот мозаик на овој град.
Makedonci u Nišu: Istorijski uticaj i savremena uloga
Grad Niš je kroz istoriju bio mesto susreta različitih kultura, a makedonska zajednica ostavila je značajan trag u njegovom razvoju. Makedonci su doprineli arhitekturi, kulturi i društvenom životu grada, što je i danas vidljivo u urbanom pejzažu i institucionalnim vezama.
Arhitektonski pečat
Jedan od najupečatljivijih primera makedonskog uticaja u arhitekturi Niša jeste Saborna crkva „Silazak Svetog Duha na apostole“, koju je izgradio čuveni makedonski graditelj Andreja Damjanov 1872. godine. Osim toga, makedonski građevinari učestvovali su u uređenju Nišavskog keja, što je doprinelo lepšem izgledu obale reke. Firma „Mavrovo“ iz Skoplja je bila jedan od glavnih izvođača radova, čime je makedonska zajednica dala veliki doprinos izgledu modernog Niša.
Makedonci u urbanom prostoru Niša
Niš ima oko 900 ulica, a 27 njih nosi imena vezana za Makedoniju. To uključuje ulice kao što su Bitoljska, Vardarska, Gostivarska, Kumanovska, Skopska, Ohridska i Štipska, koje su nazvane po makedonskim gradovima, planinama, rekama i istorijskim ličnostima. Pored toga, u blizini centra grada nalazi se kvart poznat kao „Kičevo“, koji je dobio ime po prodavnici „Angropromet“.
Kulturni i jezički doprinos
U Nišu živi blizu 1.000 Makedonaca, a njihova zajednica je organizovana kroz Udruženje „Vardar“, koje aktivno radi na očuvanju makedonske tradicije i kulture. Filozofski fakultet u Nišu ima Lektorat za makedonski jezik, koji je uveden 1987. godine i omogućava studentima da izučavaju makedonski jezik i kulturu. Ovo je značajan korak u negovanju bliskih veza između dva naroda.
Istorijske veze i bratimljenja
Tri niške opštine bratimljene su sa gradovima u Severnoj Makedoniji:
- Gradska opština Medijana je bratimljena sa Ohridom,
- Gradska opština Pantelej sa Kavadarcima,
- Gradska opština Palilula sa Aerodromom u Skoplju.
Skoro dve decenije izuzetnu saradnju ostvaruju Ekonomska škola iz Niša sa SOU „Pero Nakov“ iz Kumanova. Saradnja je započela je 2007. godine i od tada svake godine delegacije škola organizuju uzvratne posete učenika i nastavnika povodom Dana škole i jedne i druge ustanove, ali i u drugim prigodnim prilikama.
Ove veze olakšavaju kulturnu i privrednu saradnju između gradova i omogućavaju održavanje zajedničkih manifestacija.
Makedonci u sportu
Jedna od zanimljivih ličnosti u istoriji niškog sporta je Ljubomir Jakovljević „Maki“, čuveni fudbaler FK „Sinđelić“. Njegov spomenik, postavljen u parku „7. juli“, podseća na doprinos makedonske zajednice niškom sportu.
Milan Dimovski je karijeru fudbalera počeo u Radničkom iz Niša 1982. godine, a igrao je i za Timok iz Zaječara, Bor, Železničar iz Niša, a po završetku igračke karijere radio je kao trener u Radničkom, Sinđeliću i Žitorađu.
Makedonski pečat u istoriji Niša
Makedonci su kroz istoriju dali značajan doprinos Nišu, ostavljajući trag u njegovoj kulturi i arhitekturi. Njihova zajednica nastavlja da igra važnu ulogu u životu grada, što svedoči o trajnom prijateljstvu i zajedničkoj baštini srpskog i makedonskog naroda. Bilo kroz urbanističke simbole, obrazovne programe ili sportske uspehe, Makedonci u Nišu predstavljaju važan deo istorijskog mozaika ovog grada.
