ЗДРУЖЕНИЕ ЗА ПОЧИТ, МАКЕДОНСКО ЗДРУЖЕНИЕ „ИЛИНДЕН” ЈАБУКА

Најголемото здружение на граѓани на македонската национална заедница се наоѓа во селото Јабука, место со најголема концентрација на Македонци во цела Србија.

Здружението на граѓани „Илинден – Јабука” од Јабука е едно од најголемите здруженија на припадници на македонската национална заедница во Република Србија, во кое членуваат 600 активни членови. Ова здружение е формирано во 2003. година, како една од подружниците на здружението „Вардар“ Панчево. Од 2011. година работи како независно здружение на зачувување, заштита и унапредување на македонската култура, традиција и јазикот. познат е фактот дека македонскиот јазик за првпат беше воведен во официјална употреба најпрвин во Јабука, уште во 2009. година.

Бидејќи Јабука е место со најгуста концентрација на припадници на македонската национална заедница во Република Србија, односно практично секој друг жител на Јабука е со македонското потекло, во споменатиот период, поточно од оснивањето на организацијата до денес, здружението своите активности ги насочува пред се кон зачувување на јазикот, и образованието, така што со голем напор и посветеност и со помош на Националниот совет на македонското национално малцинство во Србија, во учебната 2012 / 2013 година за прв пат беше формирано одделение за предметот „Македонски јазик со елементи на национална култура” во република Србија. Во следните учебни години, беа запишани втората, третата, четвртата генерација ученици и оваа традиција продолжи се до денес, кога веќе е на пат десетата јубиларна генерација ученици кои го изучаваат овој предмет.

Прослава на Илинден традиционално во Јабука

Со години централната прослава на Илинден, најголемиот празник на Македонците не само во Република Македонија и РепубликаСрбија, туку и во целиот свет се одржува во Јабука. Тоа секогаш представува можност за Македонците од Суботица до Врање да се сретнат, разменат искуства и да се испланираат заеднички активности.

Покрај Илинден, активностите на здружението го одбележуваат Денот на македонската државност на 8. септември, 11. октомври Денот на македонското востание, потоа 23 октомври Денот на револуционарната борба, но и традиционалните празници како што се Василица – Православна Нова Година, Велигден и други верски и национални датуми и настани посветени на овие празници се одржуваат во Јабука.

Во 2019. година во Јабука беа отворени новите Регионални канцеларии на Националниот совет на македонското национално малцинство во Србија и канцеларии на Здружението на граѓани на припадници на македонската национална заедница во Јабука „Илинден“ од Јабука. Канцелариите свечено ги отвори македонскиот ВД амбасадор НЕ Александар Поповски и градоначелникот на Градот Панчево Сашо Павлов. На отварањето присатните ги поздрави и претседателот на Националниот совет на Македонци Борче Величковски. Овие канцеларии се доделени на користење  на Националниот совет од страна на Домот на културата „Кочо Рацин” а во согласност од страна на Градот Панчево. Канцелариите кои имаат околу 150 кваддратни метри се во целост реновирани.

Ден воочи отворањето на канцелариите, во новиот простор учениците од ОУ „Гоце Делчев” од Јабука кои го изучуваат предметот „Македонски јазик со елементи на националната култура“  традиционално вапцаа јајца по повод предстоечките велигденски празници. За пошироката јавност на 27. април во просториите на Домот на културата „Кочо Рацин“ а по повод отварањето на простоиите беше уприличен концерт на  кој настапија КУД „Васил Хаџиманов“, Националниот анамбл „Тоше Проески“ и дуетот Селимова – Желчевски.

Истата година во просториите на Домот на културата „Кочо Рацин“ во Јабука се одржа изборно Собрание  на Здружението на припадници на македонското национално малцинство за Јабука „Илинден“ Јабука. На оваа собрание на кое присуствуваше и претседателот на Националниот совет на македонското национално малцинство во Србија Борче Величковски беше избрано новото раководство а извршени се и дополненија на Статутот на организацијата. За нов претсдател на „Илинден“ Јабука е избран Благоја Соколовски, за претседател на Управниот одбор на Здружението е избрана Снежана Станковска а за претседател на Собранието Милорад Младеновски. За претседаел на Надзорниот одбор е избран Живко Мицковски.

Организацијата има спроведено и низа проекти од општествена важност меѓу кои се во потполност реновираната патека околу Основното училиште „Гоце Делчев“ во Јабука и летната бина во склопот на ракометното игралиште во месниот парк. Овие проекти, а посебно потполното реконструирање и наткрилување на летната бина се резултат на заедничката соработка на Здружението на граѓани припадници на македонското национално малцинство „Илинден“ од Јабука, Националниот совет на македонската национална заедница во република Србија, Градот Панчево и Нафтна идустрија Србија (НИС). Свеченото отварање на потполно рекоинструираната летна бина беше уприличено со пригодна културно уметничка програма, на радост на сите граѓани на Јабука, како дар од припадниците на македонскиот народ од Јабука кон сите граѓани. Воедно покрај овој проект интензивно се работи и на многу други проекти од кои полза имаат сите граѓани на местото Јабука а не само припадниците на македонското национално малцинство.

Женскиот актив е најброен

Меѓу членовите на Здружението има многу жени кои се организирани во Секцијата за жени. Со своите вештини во подготвување традиционални јадења, тие имаат освоено многу награди на етно фестивалите во Република Србија со години назад. Женскиот актив учествува на повеќе фестивали во подготовка на етно храна, а меѓу многите награди можеме да ги истакнеме: првото место на Штрудлијадата во Долово, прво место на Зелкијада во Глогоњ и Гран при во Белград на Фестивалот на етно храна.

„Гравче на тавче“

Јабука, односно Здружението „Илинден – Јабука“ е особено познато по Меѓународниот етно фестивал „Гравче на тавче“  што се одржува секоја година со учество на бројни екипи од земјата и странство, од кои дваесетина секојпат учествуваат во натпреварувачкиот дел на фестивалот кој завршува  со традиционален целовечен концерт во центарот на Јабука.

Здружението редовно учествува на конкурсите кои се објавувани од страна на Република Србија, Автономна покраина Војводина, Градот Панчево и Националниот совет на македонското национално малцинство, бидејќи активностите на Здружението се финансираат од донации и дотации по пат на конкурси.

Со своите активности, Здружението е пример за другите здруженија за тоа како се работи, а прашањето за деловниот простор е решено во соработка со Националниот совет на македонци во Србија и Градот Панчево со адаптирање на старата канцеларија која се наоѓа во рамките на Домот на културата „Кочо Рацин“ во Јабука.

Сите одлуки од важноста за работата на Здружението се донесуваат на Собранието на Здружението, кое се состои од најактивните членови, а ги спроведува претседателот на здружението, Управниот одбор и претседателот на Управниот одбор, кои доброволно ги извршуваат сите задачи поврзани со Здружението.

Секоја година во Јабука во организација на Месната заедница Јабука се уприличува традиционален заеднички пролетен ручек на сите организации кои работат и дејствуваат на територијата на местото Јабука.  Оваа традиционална манифестација има за цел зближување, сподобрување на заедничката соработка и меѓусобна толеранција и помагање на сите организации кои имаат седиште во Јабука без оглед на кој начин и во која област се регистрирани. На оваа манифестација свое учество како едно од најјаките организации во Јабука секоја година зема и Здружението на граѓани припадници на македонското национално малцинство „Илинден” Јабука.

КУД „Васил Хаџиманов” наследници на познат предок

Заедно со Сдружението „Илинден“ во Јабука делува и најстарото Културно уметничко друштво на македонската национална заедница во Србија, КУД „Васил Хаџиманов“ кое го носи името на славниот дедо од славниот внук Васил Хаџиманов, истакнат етномузиколог и собирач на македонски народни песни.

Од 2017. година, ова друштво со подршка на Националниот совет на македонското национално малцинство и Здружението „Илинден“ од Јабука, но и Домот на културата „Кочо Рацин“, започна нов живот и денес друштвото има близу стотина членови од различни генерации.

За жал, во текот на минатата година многу од манифестациите што беа во плановите и програмите и на Здружението „Илинден“ од Јабука и на КУД „Васил Хаџиманов“ мораа да бидат откажани или преместени.

DRUŠTVO ZA POŠTOVANЈE, MAKEDONSKO UDRUŽENjE „ILINDEN“ JABUKA

Najveće udruženje građana makedonske nacionalne zajednice nalazi se u selu Jabuka, selu sa najvećom koncentracijom Makedonaca u celoj Srbiji.

Udruženje građana „Ilinden – Jabuka“ iz Jabuke jedno je od najvećih udruženja pripadnika makedonske nacionalne zajednice u Republici Srbiji, sa 600 aktivnih članova. Ovo udruženje je osnovano 2003. godine, kao jedna od podružnica pančevačkog udruženja „Vardar”. Od 2011. godine radi kao nezavisno udruženje koje radi na očuvanju, zaštiti i promociji makedonske kulture, tradicije i jezika. Poznata je činjenica da je makedonski jezik prvi put uveden u službenu upotrebu u Jabuci 2009. godine.

Kako je Jabuka mesto sa najgušćom koncentracijom pripadnika makedonske nacionalne zajednice u Republici Srbiji, odnosno praktično svaki drugi stanovnik Jabuke je poreklom Makedonac, u pomenutom periodu, tačnije od osnivanja organizacije do danas, udruženje svoje aktivnosti usmerava prvenstveno na očuvanje jezika i obrazovanja, pa je uz veliki trud i posvećenost i uz pomoć Nacionalnog saveta makedonske nacionalne manjine u Srbiji, u školskoj 2012 / 2013. godine počeo da se izučava predmet „Makedonski jezik sa elementima nacionalne kulture“ u Republici Srbiji. U narednim školskim godinama upisane su druga, treća i četvrta generacija učenika i ta tradicija je nastavljena do danas, kada je već na putu deseta jubilarna generacija učenika koji izučavaju ovaj predmet.

Proslava Ilindena tradicionalno u Jabuci

U Jabuci se godinama održava centralna proslava Ilindena, najvećeg praznika Makedonaca ne samo u Republici Makedoniji i Republici Srbiji, već i u celom svetu. To je uvek prilika da se Makedonci od Subotice do Vranja sretnu, razmene iskustva i planiraju zajedničke aktivnosti.

Pored Ilindena, aktivnostima udruženja obeležavaju se Dan državnosti Makedonije 8. septembar, 11. oktobar, Dan makedonskog ustanka, zatim 23. oktobar, Dan revolucionarne borbe, kao i tradicionalni praznici kao što su Vasilica – Pravoslavna Nova Godina, Uskrs i drugi verski i nacionalni datumi i događaji posvećeni ovim praznicima.

U 2019. godini otvorene su nove Regionalne kancelarije Nacionalnog saveta makedonske nacionalne manjine u Srbiji i kancelarije Udruženja građana pripadnika makedonske nacionalne zajednice u Jabuci „Ilinden“ iz Jabuke. Kancelarije su svečano otvorili ambasador Makedonije Nj.E. Aleksandar Popovski i gradonačelnik grada Pančeva Sašo Pavlov. Na otvaranju prisutne je pozdravio predsednik Nacionalnog saveta Makedonaca Borče Veličkovski. Ove kancelarije je Dom kulture „Kočo Racin” u dogovoru sa Gradom Pančevom dodelio na korišćenje Nacionalnom savetu Makedonaca. Kancelarije, koje imaju oko 150 kvadrata, potpuno su renovirane.

Uoči otvaranja kancelarija, u novom prostoru učenici OŠ „Goce Delčev“ iz Jabuke koji izučavaju predmet „Makedonski jezik sa elementima nacionalne kulture“ tradicionalno su farbali jaja povodom predstojećih uskršnjih praznika. Za širu javnost, 27. aprila, u prostorijama Doma kulture „Kočo Racin“, a povodom otvaranja prostorija, održan je koncert na kome su učestvovali KUD „Vasil Hadžimanov“, Narodni ansambl „ Toše Proeski“ i duet Selimova – Želčevski.

Iste godine, u prostorijama Doma kulture „Kočo Racin“ u Jabuci, održana je izborna Skupština Udruženja pripadnika makedonske nacionalne manjine za Jabuku „Ilinden“. Na ovoj skupštini, kojoj je prisustvovao i predsednik Nacionalnog saveta makedonske nacionalne manjine u Srbiji Borče Veličkovski, izabrano je novo rukovodstvo i izvršene su dopune Statuta organizacije. Za novog predsednika „Ilindena” Jabuka izabran je Blagoja Sokolovski, za predsednika Upravnog odbora Udruženja izabrana je Snežana Stankovska, a za predsednika Skupštine Milorad Mladenovski. Za predsednika Nadzornog odbora izabran je Živko Mickovski.

Organizacija je realizovala i niz projekata od društvenog značaja, među kojima su kompletno renovirana staza oko Osnovne škole „Goce Delčev” u Jabuci i letnja pozornica u sklopu rukometnog terena u lokalnom parku. Ovi projekti, a posebno kompletna rekonstrukcija i natkrivanje letnje pozornice, rezultat su zajedničke saradnje Udruženja građana makedonske nacionalne manjine „Ilinden“ iz Jabuke, Nacionalnog saveta makedonske nacionalne zajednice u R. Srbija, Grad Pančevo i Naftna industrija Srbije (NIS). Svečano otvaranje kompletno rekonstruisane letnje pozornice proslavljeno je prigodnim kulturno-umetničkim programom, na radost svih Jabučana, kao poklon pripadnika makedonskog naroda Jabuke svim građanima. Istovremeno, pored ovog projekta, intenzivno se radi na mnogim drugim projektima od kojih korist imaju svi građani Jabuke, a ne samo pripadnici makedonske nacionalne manjine.

Ženski aktiv je najbrojniji

Među članicama Udruženja ima mnogo žena koje su organizovane u Žensku sekciju. Svojim umećem u pripremanju tradicionalnih jela, godinama su osvajali mnoge nagrade na etno festivalima u Republici Srbiji. Ženska grupa učestvuje na više festivala u pripremi etno hrane, a među brojnim nagradama izdvajamo prvo mesto na Štrudlijadi u Dolovu, prvo mesto na Kupusijadi u Glogonju i Gran pri u Beogradu na Festivalu etno hrane.

“Gravče na tavče”

Jabuka, odnosno Udruženje „Ilinden – Jabuka“ je posebno poznato po Međunarodnom etno festivalu „Gravče na tavče“ koji se održava svake godine uz učešće brojnih ekipa iz zemlje i inostranstva, od kojih dvadesetak svaki put učestvuje na takmičarski deo festivala, koji se završava tradicionalnim večernjim koncertom u centru Jabuke.

Udruženje redovno učestvuje na konkursima koje raspisuju Republika Srbija, Autonomna Pokrajina Vojvodina, Grad Pančevo i Nacionalni savet makedonske nacionalne manjine, jer se delatnost Udruženja finansira donacijama i grantovima putem konkursa.

Svojim delovanjem Udruženje je primer drugim udruženjima kako funkcioniše, a pitanje poslovnog prostora rešeno je u saradnji sa Nacionalnim savetom Makedonaca u Srbiji i Gradom Pančevom, adaptacijom stare kancelarije koja se nalazi u okviru Doma kulture “Kočo Racin“ u Jabuci.

Sve odluke od značaja za rad Udruženja donose se na Skupštini Udruženja, koju čine najaktivniji članovi, a sprovode ih predsednik Udruženja, Upravni odbor i predsednik Upravnog odbora, koji dobrovoljno obavlja sve poslove u vezi sa Udruženjem.

Svake godine u Jabuci se u organizaciji Mesne zajednice Jabuka održava tradicionalni zajednički prolećni ručak za sve organizacije koje rade i deluju na teritoriji Jabuke. Ova tradicionalna manifestacija ima za cilj da okupi, unapredi međusobnu saradnju i međusobnu toleranciju i pomogne svim organizacijama koje imaju sedište u Jabuci, bez obzira na to kako i na kom području su registrovane. Svake godine Udruženje građana makedonske nacionalne manjine „Ilinden“ Jabuka učestvuje u ovoj manifestaciji kao jedna od najjačih organizacija u Jabuci.

KUD „Vasil Hadžimanov“ naslednici slavnog pretka

U Jabuci zajedno sa Udruženjem „Ilinden“, deluje i najstarije kulturno-umetničko društvo makedonske nacionalne zajednice u Srbiji, KUD „Vasil Hadžimanov“, koje nosi ime čuvenog dede čuvenog unuka Vasila Hadžimanova, istaknutog etnomuzikologa i sakupljača makedonskih narodnih pesama.

Od 2017. godine ovo društvo uz podršku Nacionalnog saveta makedonske nacionalne manjine u Srbiji i Udruženja „Ilinden“ iz Jabuke, ali i Doma kulture „Kočo Racin“, započelo je novi život i danas društvo broji blizu sto člana različitih generacija.

Nažalost, tokom prošle godine mnoge manifestacije koje su bile u planovima i programima kako Udruženja „Ilinden” iz Jabuke tako i KUD-a „Vasil Hadžimanov” morale su biti otkazane ili izmeštene.