U Velikoj Hoči danas je parastosom obeležena 25. godišnjica stradanja Srba i Roma u opštini Orahovac.

Parastos je pored spomenika ubijenim i otetim Srbima, služio mesni paroh Milan Stojković, a cveće i vence su položili preživeli članovi porodica, rođaci i komšije stradalih. Obeležavanju godišnjice prisustvovao je i zamenik direktora Kancelarije za Kosovo i Metohiju Borislav Tajić.

Ubistva i otmice Srba i Roma u opštini Orahovac počinili su pripadnici tzv. OVK u periodu od 1998. do 2000. godine, a do danas za te zločine niko nije odgovarao.

Na današnji dan, 1998. godine, pripadnici takozvane Oslobodilačke vojske Kosova su na području opštine Orahovac izvršili masovnu otmicu i pogubljenje Srba i Roma. Samo u periodu od 17. do 22. jula 1998. godine, kidnapovano je više od 100 Srba i Roma, pretežno civila, i odvedeno u zatvore i logore tzv. OVK.

Mnogi meštani ovog kraja, srpske i romske nacionalnosti se i dalje vode kao nestali.

“Upali u kuće, braža pokušala da se brane, ali nisu imali šanse”

Okupljeni su prošetali glavnom ulicom Velike Hoče do spomen obeležja žrtvama, noseći cveće i slike ubijenih i nestalih Srba iz Retimlja, Oteruše, Zočišta i Velike Hoče.

Paroh iz Velike Hoče Milan Stojković poručio je da će Bog nastaniti sve otete i ubijene u svoje carstvo, jer su kako kaže svi oni položili živote za svoju braću.

“Mnogi od ovih žrtava položili su živote zarad nas koji smo danas ovde. I zato mi kao crkva smo tu da ohrabrimo, ojačamo, utešimo, crkva je Bog na zemlji. Svi smo mi delovi toga tela, a Hristos je glava. Zato smo se danas ovde sabrali da se svi zajedno kao telo Hristovo setimo svih žrtva i da se molimo Bogu da sve njih nastani u Carstvu svome”, rekao je on.

Nakon parastosa, članovi porodica stradalih i kidnapovanih, zajedno sa prisutnima, položili su cveće i zapalili sveće u znak sećanja na žrtve.

“Moj jedini brat, jedinac, je stradao. Takođe su stradala i moja braća od stričeva i ostali rođaci. Kada se to dogodilo, ja sam već bila udata ovde u Velikoj Hoči, pa mi je majka ispričala kako se sve odigralo. Napadači su ih napali u njihovim kućama, pokušali su da se brane, ali nisu imali šanse. Sutradan su ih sve odveli. Naša porodica nikada se nije oporavila. Majka i otac su preminuli, nemam više nikoga, samo smo mi sestre ostale. Strica su ubili na samom pragu kuće, dok je izašao da vidi gde su mu sinovi. Odmah su ga ubili u dvorištu. Sahranili su ih kako su stigli, bez suza, jer nisu smeli”, priseća se Dragica Mavrić iz Retimlja kojoj je oteta skoro cela porodica od sedamnaest članova.

Parastosu u Velikoj Hoči  prisustvovao je i zamenik dirktora Kancelarije za Kosovo i Metohiju Borislav Tajić rekao je da ne postoje reči utehe zbog nevino ugašenih života čija je jedina krivica bila to što su bili Srbi.

“Oni su simbol mučeništva i patnje srpskog naroda na Kosovu i Metohiji. Predstavljaju strašnu ideologiju mržnje, pogaženog dostojanstva, pravo na život i identitet. Uzimajući u obzir neizmernu odlučnost i hrabrost žitelja ovog kraja da ostanu na ovim prostorima, kao i želju porodica da se ne zaboravi prošlost i da se gleda u budućnost, Kancelarija za Kosovo i Metohiju Vlade Republike Srbije je od trenutka progonstva i raseljavanja usled ovih tragičnih događaja posvećena razumevanju potreba i pružanju podrške stanovnicima ovog kraja u svakoj prilici”, poručio je Tajić.

Predsednica Udruženja porodica zarobljenih, poginulih boraca i nestalih civila Republike Srpske, Isidora Graorac je govorila o stradanjima tokom rata u Bosni i Hercegovini, ističući da je, prema njenim rečima, živote izgubilo preko 36.000 Srba.

“Nažalost, taj podatak nije došao do šire javnosti, niti je prenet izvan bivše Jugoslavije. Ono što je posebno tužno jeste da se često misli da su u Bosni i Hercegovini stradali samo pripadnici jednog naroda. Naša obaveza i odgovornost je da prenosimo istinu i pričamo o svemu što se dogodilo kod nas”, izjavila je Graorac.

Nerazjašnjene sudbine nestalih

Koordinator Resornog centra za nestala lica, Negovan Mavrić, ističe da umesto da pomogne u pronalaženju nestalih, međunarodna zajednica zapravo odmaže.

“Tri meseca je prošlo od prihvatanja Deklaracije, ništa se promenilo nije. Imao sam prilike da se sretnem sa Miroslavom Lajčakom, koji je rekao videćete kada se to potpiše šta će se desiti. Gospodine Lajčak, ništa se nije desilo, niti će se desiti”, rekao je Mavrić.

Predsednik Privremenog organa Opštine Orahovac, Aleksandar Micić, ističe da je važno svake godine podsećati na stradanja Srba.

“Mnogo puta je rečeno, ali treba podsećati svakoga dana na ono što se desilo pre 25 godina. Siguran sam da te dane neizvesnosti i strepnje nikada nećemo zaboraviti. Treba se prisećati i pamtiti svih nedela I stradanja koja smo doživeli”, poručio je Micić.

Novinarka Olivera Radić naglasila je da je Aleksandar Majmarević bio prva žrtva stradanja 18. jula 1998. godine.

“Svaka kocka na ovom spomeniku je po jedna fioka u kojoj su smeštene arhive sastavljene od različitih epizoda iz života ovih ljudi, ali i naših života koji je prepleten sa njihovim. Oni su živeli sa nama, kraj nas, uz nas, mi smo ih poznavali, družili se sa njima. Ova imena, to su bili naši drugovi, braća, očevi, majke. Kada bismo svi ispričali sve priče vezane za njih nastali bi tomovi i tomovi istorije”, izjavila je ona.

Za zločine u opštini Orahovac do danas niko nije odgovarao

Na današnji dan, 1998. godine, pripadnici takozvane Oslobodilačke vojske Kosova su na području opštine Orahovac izvršili masovnu otmicu i pogubljenje Srba i Roma.

Samo u periodu od 17. do 22. jula 1998. godine, kidnapovano je više od 100 Srba i Roma, pretežno civila, i odvedeno u zatvore i logore tzv. OVK.

Tokom prvog napada, ubijeno je sedam lica, a samo tokom jula meseca 1998. godine, u ovoj opštini je ubijeno 47 Srba i Roma.

Kidnapovanje, ubistva i paljenje srpskih i romskih kuća je nastavljeno i kasnije, tako da je iz sela Retimlje, Opteruša i Zočište, tokom 1998. i 1999. godine, proterano kompletno srpsko stanovništvo.

Samo iz sela Retimlje je u jednom danu oteto 14 muških članova porodice Kostić, a istog dana, iz manastira Svetih Kozme i Damjana u Zočištu, koji datira iz 11. veka, kidnapovano je šest monaha, koji su 22. jula, posle intervencije OEBS-a i Međunarodnog crvenog krsta pušteni.

Tada su oslobođene još dve žene i dva bolesna muškarca iz sela Retimlje i Opteruša, kao i strarije osobe iz sela Zočište.

Mnogi meštani ovog kraja, srpske i romske nacionalnosti se i dalje vode kao nestali.

DNK analizom, u masovnim grobnicama Mališevo i Volujak, identifikovano je 36 osoba koje su na području Orahovca, kidnapovane u julu 1998.godine. Jedan broj posmrtnih ostataka kidnapovanih lica iz perioda 1999. do 2000. godine pronađen je u pojedinačnim grobnicama i sahranjen u mestima po želji porodica.

Udruženje porodica kidnapovanih i nestalih Srba sa Kosova i Metohije, detalje kidnapovanja i ubistva Srba iz Orahovaca i okoline predočilo je svim nadležnim institucijama koje su prikupljale podatke o kidnapovanim, nestalim i ubijenim licima, ali za zločine u opštini Orahovac do danas niko nije odgovarao.

Parastos je služen i na groblju Orlovača kod Beograda, na kome je sahranjeno 25 ubijenih Srba iz ovog dela Metohije.