Здружение на граѓани на македонското национално малцинство „Бели Мугри“ од Пирот

Задоволство е да се живее и работи во градот обавиен со сонце, топлина , љубов и радост. Во градот во кој секој си ја работи својата работа, и никој не те прашува која си  вера, националност, на кого сe молиш и во кој веруваш. Во градот во кој се поштуват и ценат  човечките вредности, работата и ентузијазмот.

Таков е Пирот. Сместен во југоисточниот дел на Република Србија, во подножјето на Стара планина. Тоа е град на качкавалот, ќилимот и пегланата кобасица, брендови не само во Србија туку и во светот. Во него се граѓаните вредни, работни, марливи, полни со енергија. Се шегуваат на своја сметка и не се лутат на шегите за нивниот „цицилук”. Меѓутоа, Пироќанците се добри домаќини, гостопримливи, весели и насмеани луѓе, зборуваат Вилка Ефремова и Борислав Алексовски од ова здружение.

Во заедничката држава – СФРЈ, голем број свршени средношколци од Пирот своето школување го наставија на факултетите во Скопје. Ги ширеа своите познанства со студентите од Македонија, меѓу нив се раѓа симпатија и љубов, нарочито помеѓу Македонките и Пироќанците. Се стварат бракови и семејства, и поради тоа во Пирот преовладуваат Македонките.

ВАКА ПОЧНА…

Македонците во Пирот не се многу познаваа и дружеа помеѓу себе или познанствата беа површни. Меѓутоа, во пролетта 1998. година се роди идеа кај македонските зетови Зоран Крстиќ – Листон и Александар Дончев да се организира дружење и зближување на Македонците од Пирот и вљубениците на македонска музика и култура. И организирана е МАКЕДОНСКА ВЕЧЕР, на која гостите ги забавуваше афирмираниот македонски естраден уметник Мишко Крстевски.

Покрај Аца и Листон во организација на првата Македонска вечер во Пирот учествуваа   Ќамил Арифи, Димче Гавриловски, Сашо Стојановски, Стево Панакијевски и други. Оваа група, успеа да обезбеди спонзори и во големата сала на хотелот „Пирот“ организира дружење за памтење.

Оваа манифестација со одушевување беше примена од граѓаните на Пирот, па затоа организаторите одлучиа следната година повторно да организират Македонска вечер. И овај пат гостите ги забавуваше Мишко Крстевски. Од тогаш Македонците во Пирот почнаа  почесто да се дружат и посетуват помеѓу себе.

Koга во Република Србија започна со формирање на здруженија на Македонската национална заедница и пиротските Македонци почнаа да размислуват за формирање на свое здржение.

Најголема заслуга за остварување на ова идеа има Стево Панакиевски кој заедно со Благоје Деспотовски, најпрво направија список на Македонците во Пирот, а потоа стапил во врска со нишкото здружение на Македонци „Вардар“, односно со тогашниот председател Благоје Илијевски. Со негова помош 24 декември 2008. година одржано е оснивачко Собрание на здружението на македонците од Пирот. На оснивачкото Собрание беа присутни, покрај домаќините и гостите од Ниш, Благоје Илијевски, Спасе Конески и Николче Неделковски како и Иванка Цветковиќ – представник на здружението „Илинден” од Лесковац.

Од неколку предлога за името на здружението беше прифатен предлогот на Стојанчо Велков, БЕЛИ МУГРИ. Стојанчо Велков, Собранието го избра за прв прдседател на здружението. Покрај него, избран е заменик на председателот, секретар и благајник иако здружението е непрофитабилна организација.

И покрај турбулентните времиња здружението остана единствено и сложно до денес во организацијата и реализацијата на сите активности.

ДОБАР ТИМ ЗА ДОБРО РАСПОЛОЖЕНИЕ И СИТЕ ДЕЈСТВА

Од оснивањето до денес Здружението на граѓаните на македонското национално малцинство за пиротска околија „Бели мугри” учествува на голем број манифестации и одбележување на значајни датуми за Македонија и Србија, во градот и Република Србија.

Со заминување на Стојанчо Велков во странство, местото председател на здружението го презема Весела Ѓорѓевиќ – сестра акушерка во пиротската болница. Кога и таа ја напушти земјата и отиде во Германија на работа за председател на здружението беше избран Борислав Алексовски, кој и денес ја врши таа должност.

Активностите на здружението се остваруват тимски и без тешкотии. На председателот Борче Алексовски, помош во остварувањето на активностите му пружат најактивните членови Сутка Крстиќ, Сузана Јовановиќ, Воскре Манчиќ, Лидија Ранчиќ, Гордана Крстевски, Сашо Стојановски, Јосиф Ефремов и други.

ДВИЖЕЊЕТО Е НАЈГОЛЕМ ПРОБЛЕМ

Најголем проблем на здружението представува работната просторија и поради тоа здружението е принудено да се често сели. Во почетокот на работата на здружението состаноците на Управниот одбор и другите активности беа остварувани во домовите на членовите на здружението, најповеќе во домовите на семејствата Манчиќ и Ѓорѓевиќ.

На почетокот на 2009. година, Димче Гавриловски својата семејна куќа во центорот на градот ја даде на користење на здружението. После две године здружението се сели во куќата на Марина и Сашо Стојановски. Следна селидба е во просториите во Клубот на радио аматерите во Пирот. Сега здружението ја користи помошната просторија во ул. Mиливоје Маниќ бр. 2 А.

И ПИРОТ И СОСЕДИ

Здружението „Бели мугри“ своите активности ги прошири и на другите градови во пиротската околија: Димитровград, Бела Паланка и Бабушница. Така, есента 2010. година на здружението се приклучија и триесетина Македонки од Димитровград. Тие се и денес активни во работата на здружението. Набргу е формиран Актив на жените од Димитровград и за председателка е избрна Јованка Петров, која е и денес на таа функција.

ЗАБАВА, ЕТНО ЈАДЕЊА, ПРАЗНИЦИ…

Афирмација и углед здружението стекна на бројни манифестации во сопствена организација, одбележување на значјни датуми и учество на манифестации во околијата и пошироко.

Меѓу позначајните манифестации кој ги оргнизира здружението „Бели мугри” од Пирот се:

– Македонска вечер, која традиционално се оргнизира непрекидно од 2009. година во хотелот „Дијана” во првата половина на ноември, со музика на афирмирани оркестри од Република Северна Македонија. Секоја година се тражи по маса – две повеќе, поедини љубители на македонскиот мелос резервират место и година однапред. Македонска вечер е една од најпопуларните манифестции во градот.

– Етно презентација на македонски јадења и ракотворби која се  одржува секој Осми септември, денот на осамосталувњето на Република Северна Македонија и ослободувањето на Пирот од бугарските фашисти во Втората светска војна, во дворот на музејот „Понишавље” или во случај на лошо време во просториите на Домот на војската на Србија. Во припрема и спремање на македонските јадења (тавче грвче, турли тава, пастрмајлии, пинџур, разни кифли, баници, зелници, салати, кадиф, гурабии и други слтки…) учествуваат жени Македонки и македонски снаи. Голем број на граѓаните од Пирот се дегустатори на овиа вкусни македонски специјалитети. Манифестацијата Македонска вечер финансијски ја помогна Град Пирот, а етно презентацијата Националниот совет на Македонци во Србија. Овие манифестации се богато посетени од граѓаните на Пирот, гости од градската управа, Националниот совет на Македонци и членовите на здруженијата од соседните градови.

– Пригодно се одбележува  Илинден, двојниот празник на Македонците, заедно со  пријателите  и гостите од градот, а Осми март, денот на жените,  секоја година свечено се прославува заедно со членките од Димитровград во нивниот град.

– Секоја година здружението на 24. декември го слави својот роденден со своите членови од Пирот и Димитровград и гости од градот и Република Србија.

Покрај сите овие активности, Активот на жените на здружението  „Бели мугри” од Пирот учествува и на други манифестации во околијата и пошироко (Бабушница, Бела Паланка, Ниш, Димитровград, Врњачка Бања, Јабука…) и добитник е на бројни награди и признанија.

Здружението на македонската заедница„Вардар” од Ниш го организира Квизот за деца со македонско потекло „Запознај ја татковината на твоите родители и предци за повеке да ја сакаш” на кој се натпреваруваа и деца од Пирот и Димитровград.

По повод десет години од формирањето на здружението „Бели мугри” Пирот издадена е монографија 2008 – 2018 во која се прдставени активностите на здружението во минатите десет години. Таа е белег за следните генерации за упознавање на работата на здружението. Издавањето на ова публикациа го помогна Националниот совет на Македонци од Србија.

Секоја година во јуни здружението за своите членови од Пирот и Димитровград организира  излет во околината на Пирот со цел на дружење и упознавње на туристичките ресурси.

КОПНЕЖ ПО ТАТКОВИНА

Кај пиротските Македонци постои носталгија за татковината и желба да се таа поубаво запознае. Затоа  здружението во април 2016. година организира екскурзија по Република Северна Македонија под името „Од минатото  за иднината”. Учество земаа членови на здружението и нивни симпатизери. Беа посетени грдовите од западна Македонија: Охрид, Струга, Крушево, Битола и Прилеп и нивните културно-историски споменици. И овој пат реализацијата на овој проект ја помогна управата на Град Пирот.

ДОБРЕДОЈДОВТЕ НА ГОСТИТЕ

Од формирањето здружението „Бели мугри” го посетија значајни луѓе. Гост беш Борче Величковски прдседател на Националниот совет на Македонците во Србија а 2010. година здружението и Пирот го посети амбасадорот на Република Македонија во Република Србија Љубиша Георгиевски. Гост на здружението и Македонската вечер 2019. година беше амбасадорот на Република Северна Македонија во Република Србија Александар Поповски.  Популарниот пеач во Македонија, Томислав Маниќ Манда, инаку родени Пироќанец често го посетува Пирот и здружението.

Многобројните активности и работата на здружението ја пратеа и бележеа локлните медии Пи канал и Тв Пирот, како и локалниот лист Слобода.

А ПОТОА – КОРОНА!

Во периодот од 2020 до 2022. година во време кога беа преземани протвепидемијски мерки Здружението реализира минимален број на актвности. Ги реализиравме  следните активности:

• Одбележување на Илинден,
• Одбележување на осми септември,
• Прослава на денот на жените,
• Излети во околината на Пирот.

Поради епидемијата, годишното и изборно собрание, наместо 2020 е одржано во март 2022, година.

Во наведениот перид не бевме во можност да ги организираме нашите најважни манифестации: Македонска вечер и етно презентација. Од формирањето до денеска освоивме бројни награди и признанија на разни манифестации кои беа одржани во: Јабука, Ниш, Димитровград, Пирот и други места. Најголема заслуга за овиа награди имаат нашите членки на активот на жените. Во 2019. година од Националниот совет ни е доделено признанието „Златно сонце”. Оваа и други признанија и дипломи ги красат просториите на Здружението.

Здружението на граѓаните на македонската национална заедница „Бели мугри” е почитувано и ценето здружение во Пирот, тоа е здружение за добро расположение, другарство и пријателство на сите членови на здружението и нивните симпатизери, велат Вилка Ефремова и Борислав Алексовски.

UDRUŽENJE ZA DOBRO RASPOLOŽENJE

Udruženje građana makedonske nacionalne manjine „Beli mugri“ (Bele zore) iz Pirota

Zadovoljstvo je živeti i raditi u gradu prekrivenom suncem, toplinom, ljubavlju i radošću. U gradu gde svako radi svoj posao, a niko te ne pita koje si vere, nacionalnosti, kome se moliš i kome verujete. U gradu gde se poštuju i cene ljudske vrednosti, rad i entuzijazam.

Takav je Pirot. Nalazi se u jugoistočnom delu Republike Srbije, u podnožju Stare planine. To je grad sireva, ćilima i peglanih kobasica, brendova ne samo u Srbiji već i u svetu. U njemu su građani vredni, puni energije. Šale se na njihov račun i ne ljute se na šale o svom „cicijašluku“. Ipak, Piroćanci su dobri domaćini, gostoljubivi, veseli i nasmejani ljudi, pričaju Vilka Efremova i Borislav Aleksovski iz ovog udruženja.

U zajedničkoj državi – SFRJ veliki broj pirotskih maturanata završio je školovanje na fakultetima u Skoplju. Širili su svoja poznanstva sa studentima iz Makedonije, među njima su se rodile simpatije i ljubav, posebno između Makedonki i Piroćanaca. Stvaraju se brakovi i porodice i zbog toga u Pirotu preovlađuju Makedonke.

OVAKO JE POČELO…

Makedonci u Pirotu nisu se međusobno dobro poznavali i družili, ili su poznanstva bila površna. Međutim, u proleće 1998. godine makedonski zetovi Zoran Krstić – Liston i Aleksandar Dončev imali su ideju da organizuju susret i okupe pirotske Makedonce i zaljubljenike u makedonsku muziku i kulturu. Organizovano je MAKEDONSKO VEČE na kome je goste zabavljao afirmisani makedonski estradni umetnik Miško Krstevski.

Pored Ace i Listona, u organizaciji prve makedonske večeri u Pirotu učestvuju Ćamil Arifi, Dimče Gavrilovski, Sašo Stojanovski, Stevo Panakijevski i drugi. Ova grupa je uspela da obezbedi sponzore i u velikoj sali hotela „Pirot“ organizovala druženje za pamќenje.

Ovu manifestaciju  građani Pirota su dočekali sa oduševljenjem, pa su organizatori odlučili da sledeće godine ponovo organizuju makedonsko veče. I ovoga puta goste je zabavljao Miško Krstevski. Od tada su Makedonci u Pirotu počeli sve češće da se druže i posećuju.

Kada je u Republici Srbiji počelo formiranje udruženja makedonske nacionalne zajednice, pirotski Makedonci su počeli da razmišljaju o formiranju sopstvene organizacije.

Najveća zasluga za realizaciju ove ideje pripada Stevi Panakijevskom, koji je sa Blagojem Despotovskim prvo napravio spisak Makedonaca u Pirotu, a potom stupio u kontakt sa Udruženjem Makedonaca „Vardar“ iz Niša, odnosno sa tadašnjim predsednikom Blagoje Ilijevskim. Uz njegovu pomoć, 24. decembra 2008. godine održana je Osnivačka skupština Udruženja Makedonaca iz Pirota. Osnivačkoj skupštini, pored domaćina prisustvovali su i gosti iz Niša Blagoje Ilijevski, Spase Koneski i Nikolče Nedelkovski, kao i Ivanka Cvetković, predstavnica udruženja „Ilinden“ iz Leskovca.

Od više predloga za naziv udruženja prihvaćen je predlog Stojanča Velkova BELI MUGRI. Stojanču Velkova Skupština  je izabrala za prvog predsednika udruženja. Pored njega, izabrani su zamenik predsednika, sekretar i blagajnik iako je udruženje neprofitna organizacija.

Uprkos turbulentnim vremenima, udruženje je do danas ostalo jedinstveno i složno u organizaciji i realizaciji svih aktivnosti.

DOBAR TIM ZA DOBRO RASPOLOŽENJE I SVE AKCIJE

Udruženje građana makedonske nacionalne manjine za Pirotski okrug „Beli mugri“ je od svog osnivanja do danas učestvovalo na velikom broju manifestacija i obeležavanja značajnih datuma za Makedoniju i Srbiju, u gradu i Republici Srbiji.

Odlaskom Stojanča Velkova u inostranstvo mesto predsednika Udruženja preuzima Vesela Đorđević – sestra – babica pirotske bolnice. Kada je i ona napustila zemlju i otišla na rad u Nemačku, za predsednika udruženja izabran je Borislav Aleksovski, koji tu dužnost obavljao i danas.

Aktivnosti udruženja se realizuju timski i bez poteškoća. Najaktivniji članovi Sutka Krstić, Suzana Jovanović, Voskre Mančić, Lidija Rančić, Gordana Krstevski, Sašo Stojanovski, Josif Efremov i drugi pružaju pomoć predsedavajućem Borčetu Aleksovskom u sprovođenju aktivnosti.

SELIDBE NAJVEĆI PROBLEM

Najveći problem udruženja je radna prostorija i zbog toga je udruženje prinuđeno da se često seli. Na početku rada udruženja, sednice Upravnog odbora i druge aktivnosti odvijale su se u domovima članova udruženja, uglavnom u domovima porodica Mančić i Đorđević.

Početkom 2009. godine Dimče Gavrilovski dao je na korišćenje udruženju svoju porodičnu kuću u centru grada. Posle dve godine, udruženje se seli u kuću Marine i Saše Stojanovski. Sledeći potez je u prostorije Kluba radio amatera u Pirotu. Sada udruženje koristi pomoćnu prostoriju u ul. Milivoja Manića br.2A.

I PIROT I KOMŠIJE

Udruženje „Beli Mugri“ proširilo je svoje delovanje i na druge gradove Pirotskog okruga (Dimitrovgrad, Belu Palanku, Babušnicu). Tako je u jesen 2010. godine tridesetak Dimitrovgrađanke pristupilo udruženju. One su i danas aktivne u radu udruženja. Ubrzo je formiran Aktiv žena iz Dimitrovgrada, a za predsednicu je izabrana Jovanka Petrov, koja je i dalje na toj funkciji.

VESELJE, IZVORNA JELA, PRAZNICI…

Udruženje je steklo afirmaciju i ugled na brojnim manifestacijama u sopstvenoj organizaciji, obeležavanju značajnih datuma i učešću na manifestacijama u okrugu i šire.

Među značajnim manifestacijama koje organizuje udruženje su:

– Makedonsko veče, koje se tradicionalno od 2009. godine organizuje u kontinuitetu u hotelu „Diana“ u prvoj polovini novembra, uz muziku afirmisanih orkestara iz Republike Severne Makedonije. Svake godine se traži sto ili dva više, pojedini ljubitelji makedonskog melosa rezervišu mesto godinu dana unapred. Makedonsko veče je jedan od najpopularnijih događaja u gradu.

– Etno prezentacija makedonskih jela i rukotvorina, koja se održava svakog 8. septembra, na dan nezavisnosti Republike Severne Makedonije i oslobođenja Pirota od bugarskih fašista u Drugom svetskom ratu, u dvorištu muzeja Ponišavlja, ili u slučaju lošeg vremena u prostorijama Doma Vojske Srbije. Makedonke i makedonske snaje učestvuju u pripremi i pripremanju makedonskih jela (gravče na tavče, turli tava, pastrmajlija, pindžur, razne kifle, lepinje, kupus, salate, kadif, gurabije i drugi slatkiši…). Veliki broj Piroćanaca je degustator ovih ukusnih makedonskih specijaliteta.

Manifestaciju Makedonsko veče finansijski je podržao Grad Pirot, a etno predstavljanje Nacionalni savet Makedonaca iz Srbije. Ove manifestacije obilato posećuju građani Pirota, gosti Gradske uprave, Nacionalnog saveta i članovi udruženja iz susednih gradova.

– Ilinden, dvostruki praznik Makedonaca, prigodno se obeležava zajedno sa prijateljima i gostima iz grada, a osmi mart, Dan žena, svečano se obeležava svake godine zajedno sa članicama iz Dimitrovgrada u njihovom gradu.

– Udruženje svake godine slavi rođendan 24. decembra sa svojim članovima iz Pirota i Dimitrovgrada i gostima iz grada i Republike Srbije.

Pored svih ovih aktivnosti, Aktiv žena udruženja „Beli Mugri“ iz Pirota učestvuje i na drugim manifestacijama u okrugu i šire (Babušnica, Bela Palanka, Niš, Dimitrovgrad, Vrnjačka Banja, Jabuka…) i osvaja brojne nagrade i priznanja.

Udruženje makedonske zajednice „Vardar“ iz Niša organizuje Kviz za decu makedonskog porekla „Upoznaj domovinu svojih roditelja i predaka da bi je više voleo“ u kome su se takmičila i deca iz Pirota i Dimitrovgrada.

Povodom deset godina od osnivanja udruženja „Beli mugri“ Pirot, objavljena je monografija 2008-2018, u kojoj je predstavljeno delovanje udruženja u proteklih deset godina. To je orijentir za naredne generacije da se upoznaju sa radom udruženja. Izdavanje ove publikacije podržao je Nacionalni savet Makedonaca iz Srbije.

Udruženje svake godine u junu za svoje članove iz Pirota i Dimitrovgrada organizuje ekskurziju u okolinu Pirota u cilju druženja i upoznavanja turističkih resursa Pirota i okoline.

ČEŽNJA ZA ZAVIČAJEM

Među pirotskim Makedoncima postoji nostalgija za zavičajem i želja da ga bolje upoznaju, zato udruženje u aprilu 2016. godine organizuje ekskurziju u Republiku Severnu Makedoniju pod nazivom „Iz prošlosti u budućnost“. Učestvovali su članovi udruženja i njihovi simpatizeri. Posećeni su gradovi zapadne Makedonije: Ohrid, Struga, Kruševo, Bitolj i Prilep i njihovi kulturno-istorijski spomenici. I ovoga puta realizaciju ovog projekta pomogla je uprava Grada Pirota.

DOBRODOŠLI U GOSTE

Od osnivanja, udruženje „Beli mugri” posećuju značajne ličnosti. Gost je bio Borče Veličkovski, predsednik Nacionalnog saveta Makedonaca u Srbiji, a 2010. godine udruženje i Pirot posetio je ambasador Republike Makedonije u Republici Srbiji Ljubiša Georgievski. Gost udruženja i Makedonske večeri 2019. godine bio je ambasador Republike Severne Makedonije u Republici Srbiji Aleksandar Popovski. Popularni pevač u Makedoniji Tomislav Manić Manda, inače rođeni Piroćanac, često posećuje Pirot i udruženje.

Brojne aktivnosti i rad udruženja pratili su i beležili lokalni mediji, Pi kanal i TV Pirot, kao i lokalni list Sloboda.

A ONDA – KORONA!

U periodu od 2020. do 2022. godine, u vreme kada su preduzimane protivepidemijske mere, Udruženje je realizovalo minimalan broj aktivnosti. Realizovane su sledeće aktivnosti:

– Obeležavanje Ilindena

– Proslava osmog septembra

– Proslava Dana žena,

– Ekskurzije po Pirotu.

Zbog epidemije, godišnja i izborna skupština održana je u martu 2022. umesto 2020. godine.

U navedenom periodu nismo bili u mogućnosti da organizujemo naše najznačajnije manifestacije: Makedonsko veče i etno prezentaciju.

Od osnivanja do danas, osvojili smo brojne nagrade i priznanja na raznim manifestacijama koje su održane u: Jabuci, Nišu, Dimitrovgradu, Pirotu. i druga mesta. Najveće zasluge za ove nagrade pripadaju našim ženskim aktivnim članicama.

Nacionalni savet Makedonaca dodelio nam je 2019. godine  nagradu „Zlatno sunce“. Ova i druga priznanja i diplome krase prostorije Udruženja.

Udruženje građana makedonske nacionalne zajednice “Beli mugri” je poštovano i cenjeno udruženje u Pirotu, to je udruženje za dobro raspoloženje, drugarstvo i druženje svih članova udruženja i njihovih simpatizera, kažu Vilka Efremova i Borislav Aleksovski.