FOTO: UKUKS

Od zapaljenskih bolesti creva u svetu boluje blizu deset miliona osoba. U Srbiji ne postoji precizna brojka kada su u pitanju oboleli, ali se pretpostavlja da sa ovom bolešću živi oko 10.000 ljudi. U većini slučajeva bolest se razvija između dvadesete i tridesete godine života, a sve češće se javlja i u dečjem uzrastu.

ŠTA JE KRONOVA BOLEST?

–   Kronova bolest je hronična zapaljenska bolest svih segmenata digestivnog trakta, od usta pa do završnog dela debelog creva. Može da zahvati sve segmente od jednjaka do debelog creva, ali najčešće se javlja u završnom delu tankog creva i u debelom crevu – objašnjava redovni profesor Medicinskog fakulteta u Nišu i rukovodilac Klinike za gastroenterelogiju prof. dr  Aleksandar Nagorni.

Upravo zbog toga što se javlja unutar organizma i ne daje vidljive simptome bolesti na telu, Kronova bolest spada u jedan od najčeščih nevidljivih invaliditeta.

MLADI SU NAJČEŠĆI PACIJENTI

Ova bolest digestivnog sistema se može javiti u bilo kom životnom dobu, ali najčešće se javlja između 15. i 35. godine života. Podjednako učestalo se javlja kod muškaraca i žena, pokazuju istraživanja. Profesor Nagorni potvrđuje da se bolest najčešće dijagnostikuje kod mlađih pacijenata.

– Najčešće je dijagnostikujemo kod mlađih pacijenata. Međutim, dijagnostikuje se i kod starijih pacijenata. Ti pacijenti obično imaju hronične bolove u trbuhu, koji su praćeni ređim stolicama ili odsustvom stolice. Pojava krvi kroz stolicu se retko ispoljava – objašnjava simptome bolesti Nagorni, i dodaje:

– Bol je najčešće lokalizovan u desnom donjem segmentu trbuha, otprilike u visini slepog creva. Dijagnoza se postavlja nakon što je s pravom posumnjano da pacijent ima akutno zapaljenje slepog creva.

Značajan podatak je da samo kod 70% bolesnika Kronova bolest može da se dokaže histološki, jer se promene dešavaju u dubljim slojevima zida debelog creva koje nisu dostupne bioptičkim klještima.

KAKO SE LEČI?

Kronova bolest je recidivantna bolest, odnosno bolest koja se vrlo često ponavlja, bez obzira na lečenje, koje se danas vrši najsavremenijim metodama.

– Postoji nekoliko nivoa terapija, prvi nivo je davanje kortikosteroida koji su specifični za taj završni segment. Drugi nivo terapije je davanje imunosupresivne terapije. Sledeći nivo su biološki preparati koji su dostupni i našim pacijentima kada ispune kriterijume za biološku terapiju.

BIOLOŠKU TERAPIJU ODOBRAVA KOMISIJA

Biološki preparati se ne mogu kupiti individualno, tako da je jedini način da pacijent dođe do njih preko komisije. Na Klinici za gastroenterologiju i hepatologiju UKC-a Niš je dosta pacijenata koji imaju potrebu za biološkom terapijom, i gotovo svima Republička komisija za biološku terapiju da suglasnost da je prime. Kada pacijenti dobiju tu suglasnost onda oni terapiju dobijaju o trošku države – objašnjava profesor Aleksandar Nagorni.

KOD 70% PACIJENATA BOLEST SE PONAVLJA

Ukoliko prethodni nivoi lečenja Kronove bolesti ne daju rezultata onda se pristupa hirurškoj intervenciji kao poslednjem koraku u lečenju pacijenta obolelog od ove vrste nevidljivog invaliditeta.

– Zadnji nivo terapije je hirurška intervencija. Međutim, kod 70% bolesnika koji su operisani od Kronove bolesti skraćivanjem određenog segmenta (pre svega završnog dela tankog creva i dela debelog creva) bolest se ponovi i bude potrebna nova hirurška intervencija – priča Nagorni.

Kronova bolest ne daje vidljive simptome, ali može da ugrozi život.

– Retko se desi da kod pacijenata ne možemo da kontrolišemo bolest, bilo da su zakasnili sa javljanjem ili ne, pa Kronova bolest može da bude životno ugrožavajuća.

SIMPTOMI KRONOVE BOLESTI

To je bolest kod koje dolazi do patoloških komunikacija između vijuga creva koje  nazivamo fistulama, i upravo su patološke komunikacije jedan od prvih znakova lekarima da pacijent možda boluje od Kronove bolesti.

– Tu se ispoljavaju patološke komunikacije sa kožom prednjeg trbušnog zida i kod određenog broja pacijenata mi na  Kronovu bolest posumnjamo tako što se takvim pacijentima oko čmara pojave upravo patološke komunikacije. Onda pacijenti kažu da im se veš prlja sa strane gde ne bi trebalo. Tada indikujemo kolonoskopiju i otkrivamo ovu bolest – objašnjava dr Nagorni.
Nažalost, ovaj nevidljivi invaliditet može da dovede i do određenih komplikacija.

– Može doći do pojave gnojnih kolekcija u trbuhu koje mi nazivamo apscesima. Pacijenti koji imaju Kronovu bolest imaju povećan rizik za razvoj kolorektalnog karcinoma. Međutim, možda je taj rizik manji nego kod pacijenata koji imaju ulcerozni kolitis.

SMANJENA RADNA SPOSOBNOST

Ako pacijenti imaju povećani broj stolica ili fistulozne otvore, to može da bude jako deprimirajuće za pacijente kaže Nagorni.

– U najtežim fazama bolesti kada je prisutan jako veliki broj stolica, povišena temperatura, anemijski sindrom, takvi pacijenti su vezani za postelju. Njima je tada potrebna hospitalizacija. Njima je nekada potrebna enteralna ili parenteralna ishrana. Onda ih hranimo preko centralno-venskog katetera kada u telo unose određene rastvore da bi podigli energetski unos.

Kada do toga dođe neretko pacijenti sa najtežim oblikom Kronove bolesti često odsustvuju ili se potpuno isključe iz svoje radne sredine.

–  Pacijenti u ozbiljnim fazama bolesti su jako puno odsutni iz radne sredine, i to veoma loše utiče na njih. Čak se i odražava na psihičko stanje obolelog i utiče loše – kaže Nagorni.

BOLEST KOJA SE VRAĆA

Kroz svoju dugogodišnju karijeru profesor Aleksandar Nagorni se sretao sa pacijentima kojima se Kronova bolest vraćala i po nekoliko puta. Slučaj koji mu je posebno ostao u pamćenju jeste pacijentkinja kod koje se Kronova bolest vraćala čak – sedam puta!

– Imam pacijentkinju koja je prvi put operisana šezdeset i neke godine, i do sada je operisana sedam puta. Kada sam je prvi put video i uradio pregled mislio sam da odmah mora u operacionu salu. Trbuh je bio pun priraslica. Nikada nisam uspeo da joj uradim do kraja kolonoskopiju, nisam uspeo čak ni pod anestezijom. Jer pod anestezijom ne smete da radite to bez obzira koliko god da je bolno ovako. To je vrlo mutilantna bolest i nažalost, pored savremene medicine i savremenog lečenja, gubi se glava.

NOVA ŠANSA U BORBI PROTIV OVOG NEVIDLJIVOG INVALIDITETA

– Da se radi o ozbiljnom problemu govori i činjenica da se širom sveta u brojnim laboratorijama radi na sintetisanju novih bioloških lekova koji prolaze sve faze kliničkog ispitivanja. Od ispitavanja na eksperimentalnim životinjama, preko zdravih dobrovoljaca pa kroz razlite druge faze, što se radi i u brojnim našim bolnicama. To se radi i na Klinici za gastroenterologiju Univerzitetskog kliničkog centra u Nišu – završava profesor doktor Aleksandar Nagorni, redovni profesor Medicinskog fakulteta u Nišu.

19. MAJ – SVETSKI DAN ZAPALJENSKIH BOLESTI CREVA

Kao i većina bolesti, i zapaljenske bolesti creva imaju svoj dan. Za Svetski dan zapaljenskih bolesti creva uzet je 19. maj i on se obeležava širom sveta pod sloganom #breakthesilence. To je možda i jedini dan u godini kada se govori o Kronovoj bolesti i ulceroznom kolitisu, nekim od nevidljivih invaliditeta.

UDRUŽENJE UKUKS

Oboleli od ove vrste nevidljivog invaliditeta imaju i svoje udruženje – UKUKS.

– UKUKS je nevladina je i neprofitna organizacija. Udruženje je osnovano 2010. godine, kako bi se skrenula pažnja javnosti na postojanje inflamatornih bolesti creva koje su u porastu naročito kod mlađe populacije. Zapaljenske bolesti creva su hronične i neizlečive bolesti koje izazivaju dosta problema obolelima tako da na narušavaju kvalitet života, samim tim i zdravstvene i socijalne probleme. Obolele osobe se neretko povlače u sebe, dolazi do otuđenja i neprihvatanja okoline.

Uzimajući sve gore navedeno cilj Udruženja je da zajedničkim radom, druženjem i razmenom iskustava pomognemo obolelima i utičemo na zdravstveni sistem kako bi nam bilo omogućeno kvalitetno lečenje  – stoji na sajtu udruženja UKUKS.